Instytut Pamięci Narodowej Uroczystości pogrzebowe kpt. Romana Szczura vel Szumskiego – Zamość – Radecznica, 3–4 marca 2021 - Aktualności -

Uroczystości pogrzebowe rozpoczęły się 3 marca. Najpierw złożono kwiaty pod tablicą upamiętniającą akcję rozbicia komunistycznego więzienia w Zamościu przy ul. Stefana Okrzei 14. Akcją tą dowodził kpt. Roman Szczur na rozkaz płk. Mariana Pilarskiego. Następnie odbyła się msza św. w intencji żołnierza podziemia niepodległościowego w kościele garnizonowym w Zamościu.

4 marca uroczystości pogrzebowe przeniosły się do Radecznicy. Tam o godz. 10 ruszył kondukt pogrzebowy w kierunku radecznickiej bazyliki. W tej świątyni odbyła się msza św. za duszę zmarłego, której przewodniczył bp pomocniczy diecezji zamojsko-lubaczowskiej Mariusz Leszczyński.

Przed złożeniem szczątków kpt. Romana Szczura w krypcie, w której spoczywają inni żołnierze II Inspektoratu Zamojskiego AK głos zabrała Jadwiga Mazurek, stryjeczna prawnuczka bohaterskiego żołnierza. Wypowiedział się również wiceprezes IPN prof. Krzysztof Szwagrzyk, który opowiedział o okolicznościach odnalezienia szczątków kpt. Romana Szczura w 2011 r. W swojej wypowiedzi zwrócił uwagę na poczucie obowiązku: żołnierskie i nasze w dzisiejszych czasach.

- Gdyby kpt. Roman Szczur mógł złożyć swojemu dowódcy ostatni meldunek, powiedziałby, że (…) służył Polsce, wypełniał rozkazy, gdy trzeba było w swojej służbie oddał życie. Dzisiaj tu w Radecznicy przed trumną Pana Kapitana my możemy i powinniśmy powiedzieć jak Rzeczpospolita spełnia swój obowiązek: wreszcie po wielu latach Polska upomina się o swoich bohaterów – mówił wiceprezes IPN.

W pogrzebie uczestniczyli parlamentarzyści, przedstawiciele władz, samorządowcy, kombatanci i wojskowi - m.in. Małgorzata Gosiewska, wicemarszałek Sejmu RP, Przemysław Czarnek, szef resortu edukacji i nauki, gen. Dariusz Łukowski z Biura Bezpieczeństwa Narodowego.

Listy do uczestników skierowali m.in. Prezydent RP Andrzej Duda i Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki.

Roman Szczur vel Szumski. ps. „Halina”, „Nadzieja”, „Urszula” (nazwisko konspiracyjne Roman Szumski), podoficer KOP i WP, por. AK-WiN, odznaczony Krzyżem Walecznych. Urodził się 15 sierpnia 1910 r. w kolonii Roszki Udryckie k. Zamościa. Po odbyciu w latach 1931–1932 służby wojskowej w 23. pułku piechoty we Włodzimierzu Wołyńskim postanowił pozostać w wojsku, pełnił służbę w Korpusie Ochrony Pogranicza. W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. dostał się do niewoli sowieckiej. Zbiegł z transportu kolejowego do ZSRR. W listopadzie 1939 r. wstąpił Służby Zwycięstwu Polski. Od marca 1941 r. dowodził placówkami Stary Zamość i Nielisz Obwodu ZWZ-AK Zamość. Po wkroczeniu Sowietów na Lubelszczyznę pozostał w konspiracji. Od sierpnia 1944 do września 1945 r. pełnił funkcję komendanta placówki AK-DSZ-WiN Stary Zamość. 7 października 1944 r. odbił z więzienia w Zamościu 30 osób. W grudniu 1945 r. został wyznaczony na kierownika Rejonu „Jaśmin” Obwodu WiN Zamość. 8 maja 1946 r. na czele 12 żołnierzy rozbił więzienie w Zamościu, uwalniając 301 więźniów. W czerwcu 1946 r., zagrożony aresztowaniem, zdał kierownictwo rejonu i wyjechał na ziemie zachodnie. 22 marca 1947 r. ujawnił się przed WUBP w Warszawie. W latach 1947-1948 mieszkał na Dolnym Śląsku, utrzymując kontakty z dawnymi podkomendnymi. Wraz z żołnierzami Okręgu Lubelskiego WiN przeprowadził 11 marca 1949 r. akcję rekwizycyjną na Bank Spółdzielczy w Nowej Soli. Zdobyte fundusze miały być przeznaczone na pomoc dla ukrywających się żołnierzy oraz na wsparcie dla rodzin aresztowanych. Został aresztowany 28 marca 1949 r. przez funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Lubinie. Był sądzony w trybie doraźnym. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego we Wrocławiu na sesji wyjazdowej w Nowej Soli 21 września 1949 r. został skazany na karę śmierci, którą wykonano 23 stycznia 1950 r. w więzieniu przy ul. Kleczkowskiej we Wrocławiu.

Szczątki Romana Szczura zostały odnalezione w listopadzie 2011 r. w wyniku prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu. Uroczysty pogrzeb odbył się 4 marca 2021 r. w Radecznicy. Podczas uroczystości Roman Szczur został pośmiertnie awansowany na stopień kapitana oraz odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.