Instytut Pamięci Narodowej Partia w warunkach emigracji. Dylematy Polskiego Ruchu Wolnościowego „Niepodległość i Demokracja” 1945–1994 - Książki – Lublin -

Sławomir Łukasiewicz, Partia w warunkach emigracji. Dylematy Polskiego Ruchu Wolnościowego „Niepodległośći Demokracja” 1945–1994, Instytut Pamięci Narodowej Oddział wLublinie, Instytut Studiów Politycznych PAN,Lublin–Warszawa 2014, 812 s.

W lutym 1945 roku, w reakcji na postanowienia konferencji w Jałcie, gronowybitnych przedstawicieli młodego pokolenia polskich polityków na Zachodziezdecydowało o powołaniu do życia Organizacji Politycznej „Niepodległość iDemokracja”, której nazwę wkrótce zmieniono na Polski Ruch Wolnościowy„Niepodległość i Demokracja” (PRW „NiD”). W trudnych warunkach emigracyjnychudało sie tej formacji przetrwać niemal pół wieku – aż do 1994 roku. Tworzylija m.in. cichociemni, pracownicy polskiego rządu na uchodźstwie, oficerowieSztabu Generalnego, byli żołnierze AK. Znaczenie tej grupy doskonale obrazująnazwiska wybrane spośród ponad 1200 osób, które przewinęły się przezugrupowanie: Andrzej Bobkowski, Aleksander Bregman, Mirosław Chojecki, Marian KamilDziewanowski, Józef Garliński, Stanisław Grocholski, Zbigniew Jordan, JanKrok-Paszkowski, Jerzy Lerski, Bolesław Łaszewski, Zygmunt Michałowski, ZygmuntNagórski, Jan Nowak-Jeziorański, Andrzej Pomian (Bohdan Sałaciński), JanRadomyski, Adam Rudzki, Zygmunt Szempliński, Piotr Wandycz, Wiktor Weintraub,Bolesław Wierzbiański, Tadeusz Zawadzki-Żenczykowski czy Jerzy Zubrzycki.Każde z tych nazwisk to osobna historia, warta osobnej książki. Jednak łączyłyich wspólne cele i struktury, które stworzyli dla wspólnych działań. Kwerenda wbogatych zbiorach w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji – gdzieznajdowały sie główne skupiska nidowców, jak również w archiwach zdeponowanychw Polsce, pozwoliły odtworzyć fascynującą historię PRW „NiD”, historię wieluwspaniałych ludzi, którzy po II wojnie światowej znaleźli się poza Polską.