Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie zorganizował międzynarodową konferencję naukową
„Losy jeńców sowieckich w czasie II wojny światowej”
Lublin, 18–19 XI 2011 r. Hotel Mercure Unia (Al. Racławickie 12)
Główna część konferencji była poświęcona omówieniu warunków, w jakich jeńcy przebywali w nazistowskich obozach jenieckich, oraz ich eksterminacji. Celem konferencji było też pokazanie innych losów tych jeńców – m.in. udziału w formacjach pomocniczych (np. „Trawniki-Männer”) lub w oddziałach partyzantki sowieckiej. Trzecie założenie konferencji to przybliżenie postawy „otoczenia” wobec tego zjawiska (np. stosunku ludności czy Polskiego Państwa Podziemnego do sowieckich jeńców i członków wspomnianych formacji itp.). Oprócz referatów odbyły się też dwa panele. W pierwszym z nich paneliści dyskutowali o „strategiach przetrwania” jeńców sowieckich (ucieczki z obozów, wstępowanie do niemieckich formacji pomocniczych itp.), w drugim zastanawiali się, na ile stosunek do jeńców sowieckich zmieniał się w przypadku akcesu tych jeńców do formacji pomocniczych lub udziału w partyzantce sowieckiej czy komunistycznej.
18 listopada 2011 r.
I. Jeńcy sowieccy – problem badawczy
Prowadzenie – dr Sławomir Dębski
- 10.00 – 10.20 dr Renata Kobylarz-Buła
Organizacja niemieckiego systemu jenieckiego w latach II wojny światowej - 10.20–10.40 dr hab. prof. ISP PAN Grzegorz Motyka
Polska historiografia i literatura na temat jeńców sowieckich - 10.40–11.00 prof. Stefan Karner
Niemieckie obozy jenieckie dla więźniów sowieckich na okupowanych terytoriach ZSRS 1941–1944 - 11.00–11.20 prof. Barbara Stelzl-Marx
Pomiędzy eksterminacją a wyzyskiem. Los jeńców sowieckich w Austrii z perspektywy ofiar - 11.20–11.40 prof. Pavel Polian
Strukturalne zróżnicowanie jeńców sowieckich: – różne kategorie – różne losy – różne tempo eksterminacji
II. Eksterminacja jeńców sowieckich w obozach niemieckich
Prowadzenie – dr hab. Jacek Wołoszyn
- 12.00–12.20 dr Joanna Lusek
Żołnierze Armii Czerwonej w obozach jenieckich w Lamsdorf. Stan badań - 12.20–12.40 dr Andrzej Rybak
Eksterminacja jeńców sowieckich w Dystrykcie Lubelskim na przykładzie funkcjonowania Stalagu 319 w Chełmie - 12.40–13.00 Beata Siwek-Ciupak
Eksterminacja jeńców sowieckich w KL Lublin - 13.00–13.20 dr Jacek Lachendro
Sowieccy jeńcy wojenni w KL Auschwitz - 13.20–13.40 dr Piotr Setkiewicz
Sonderkommando Zeppelin - Vorlager Auschwitz oraz 8 (U) kompania wartownicza - 13.40–14.00 dr Dorota Sula
Eksterminacja jeńców sowieckich w obozie Gross-Rosen
III. Wybory
Prowadzenie – dr Sebastian Piątkowski
- 16.00–16.20 Robert Kuwałek
„Trawniki-Männer” - 16.20–16.40 dr Paweł Kiernikowski
Jeńcy sowieccy a „Czerwona partyzantka” 1941–1942 - 16.40–17.00 dr Piotr Gontarczyk
Jeńcy sowieccy w partyzantce Polskiej Partii Robotniczej 1942–1945 - 17.00–17.20 dr hab. prof. UKSW Bogdan Musiał
Jeńcy sowieccy w partyzantce sowieckiej na Białorusi - 17.20–17.40 dr Alexandr Gogun
Jeńcy sowieccy w partyzantce sowieckiej na Ukrainie
IV. Panel dyskusyjny
18.00–19.30 „W obliczu śmierci głodowej – strategie przetrwania” – moderator: prof. Pavel Polian, uczestnicy: prof. Stefan Karner, dr Renata Kobylarz-Buła, dr hab. prof. ISP PAN Grzegorz Motyka, dr hab. prof. UKSW Bogdan Musiał
19 listopada 2011 r.
I. Polacy a jeńcy sowieccy
Prowadzenie – dr Sławomir Poleszak
- 10.00–10.20 dr Adam Puławski
Stosunek ZWZ-AK, Delegatury Rządu RP na Kraj do jeńców sowieckich i partyzantki sowieckiej - 10.20–10.40 dr hab. prof. UW Andrzej Żbikowski
Obraz partyzantki sowieckiej w opracowaniach Jana Karskiego - 10.40–11.00 dr Tomasz Łabuszewski
Stosunek polskiej partyzantki na Kresach do uciekinierów – jeńców sowieckich (tzw. turystów) na tle relacji pomiędzy polskim i sowieckim podziemiem - 11.00–11.20 Marcin Westphal
Upamiętnienie losów jeńców sowieckich z okresu II wojny światowej na przykładzie Muzeum II Wojny Światowej
II. Panel dyskusyjny
11.40–13.00 „Czy i kiedy jeniec sowiecki stawał się wrogiem” – moderator: dr Dariusz Libionka, uczestnicy: Kazimierz Krajewski, dr Adam Puławski, dr hab. prof. KUL Rafał Wnuk, dr hab. prof. UW Andrzej Żbikowski