Nawigacja

Aktualności

Obchody 77. rocznicy powstania NSZ – Lublin, 23 września 2019

77 lat po powstaniu Narodowych Sił Zbrojnych, w Lublinie odbyły się uroczystości rocznicowe. Pod pomnikiem upamiętniającym Narodowe Siły Zbrojne przy rondzie im. NSZ złożono wiązanki kwiatów w kościele pw. Św. Rodziny została odprawiona msza święta w intencji zmarłych żołnierzy NSZ. W obchodach wziął udział przedstawiciel IPN Lublin.

***

Okręg Lubelski NSZ został uformowany wczesną wiosną 1943 r. Był podzielony na powiaty, odpowiadające przedwojennym jednostkom terytorialnym Polski. Do końca okupacji niemieckiej przewinęło się około 5-6 tysięcy członków. Późną wiosną 1944 r. rozpoczęto akcję scaleniową z AK, której do końca nie zrealizowano z uwagi na wejście na teren Lubelszczyzny Armii Czerwonej. W wyniku walk i represji okupanta zginęło ponad tysiąc osób, które miały związki z konspiracją NSZ. Najbardziej znana jest pacyfikacja Borowa i okolic.

Najbardziej znanymi akcjami wymierzonymi w Niemców były bitwa pod  Ujściem z 21 września 1943 r. czy atak na Zemborzyce z czerwca 1944 r. W okręgu lubelskim doszło też do wielu potyczek z komunistami. Najbardziej znane to: osądzenie i rozstrzelanie oddziału Gwardii Ludowej im. Słowika w sierpniu 1943 r., walka połączonych oddziałów NSZ pod Marynopolem w kwietniu 1944 r. (największa tego typu potyczka w Polsce) oraz pościg wraz z oddziałem Armii Krajowej „Zapory”, za oddziałem Armii Ludowej „Cienia” (po dokonaniu przez niego mordu na oddziale AK w Owczarni).

Jesienią 1944 r. NSZ na Lubelszczyźnie ponownie oddzielił się strukturalnie od struktur AK. Wtedy doszło też do pierwszej „wsypy”. Sowieci dokonali licznych aresztowań. Do kolejnej dużej wsypy doszło latem 1945 r. Wtedy też aresztowano większa część członków Komendy Okręgu. Do wiosny 1946 r. działalność strukturalna NSZ została niemal całkowicie zlikwidowana.

Skazanych przez komunistyczne sądy żołnierzy mordowano lub skazywano na wieloletnie więzienia. Ostatni żołnierze NSZ wyszli z więzień w połowie lat 70. Przynajmniej kilkuset żołnierzy z okręgu lubelskiego udało się wyjechać i zatrzeć za sobą ślady. Część wydostała się z krajuwraz Brygadą Świętokrzyską. Inni uciekli przez szlaki przerzutowe w Gdańsku i Szczecinie. Po wielu wszelki ślad zaginął.

W 2018 r. w czasie prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN odnaleziono zwłoki Adama Kuchciewicza "Wiktor", jednego z najbardziej znanych dowódców oddziałów leśnych NSZ na Lubelszczyźnie

 

do góry