E-Księgarnia
Instytut Pamięci Narodowej, Polskie Towarzystwo Ziemiańskie Oddział w Krakowie, Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego, Fundacja im. Zofii i Jana Włodków w Krakowie oraz Biblioteka Raczyńskich zoorgniazował ogólnopolski projekt edukacyjny „Do broni! Postawy i losy ziemian w trakcie II wojny światowej”.
- Jakie były jego cele?
Ziemianie należeli do tradycyjnych elit narodowych i państwowotwórczych. Na nich opierała się przed wybuchem II wojny światowej nie tylko polska armia, ale również administracja, dyplomacja i samorząd. Ziemianie należeli również do współtwórców Polskiego Państwa Podziemnego. Karol Hilary Tarnowski, prezes Zachodniomałopolskiego Związku Ziemian i organizator konspiracji ziemiańskiej „Tarcza” – „Uprawa” – „Opieka”, stwierdził po latach, że „poczynania ziemiaństwa uwydatniły się szczególnie pozytywnie w dobie II wojny światowej”.
Celem naszego projektu edukacyjnego było przypomnienie zaangażowania ziemiaństwa w obronę Polski we wrześniu 1939 r., następnie w działalność konspiracyjną i walkę na wszystkich frontach II wojny światowej. Ważnym elementem jest również wkład przedstawicieli środowiska w tworzenie władz polskich na emigracji. Zjawiskiem, które nie może zostać pominięte w trakcie analizy sytuacji ziemiaństwa w tym czasie były represje okupantów wobec przedstawicieli tej grupy, a więc wywłaszczenia, rabunki, aresztowania, deportacje, lincze i egzekucje. Bardzo istotnym tematem pozostaje pomoc, której ziemiaństwo udzieliło najbardziej potrzebującym, a więc ofiarom wysiedleń, aresztowań, ukrywającym się oficerom Wojska Polskiego i ich rodzinom, ludziom nauki, jeńcom wojennym, zestrzelonym pilotom alianckim, a przede wszystkim ukrywającym się Żydom.
Całość problematyki zamyka okres wywłaszczania ziemiaństwa przez nową, komunistyczną władzę, między jesienią 1944 a wiosną 1945 r. Wówczas zniknęła naturalna i tradycyjna elita wiejska, która miała nie tylko wpływ na lokalne środowisko, ale współtworzyła również fundamenty polskiego państwa, a podczas okupacji konspiracji niepodległościowej.
Pragniemy wzbudzać zainteresowanie uczniów najnowszą historią Polski, a w szczególności jej lokalnym lub rodzinnym wymiarem. Dlatego nasz projekt kierowany był do nauczycieli historii, języka polskiego i lokalnych patriotów. Pasjonatów historii z całej Polski, inspirujących młodzież do zainteresowania dziejami Polski z czasów II wojny światowej z odniesieniem do lokalnych tradycji. Zaproponowaliśmy udział w serii konferencji edukacyjnych i warsztatów dla młodzieży z udziałem naukowców oraz świadków historii, organizowanych w oddziałach i delegaturach IPN w całym kraju. Odbyły się także warsztaty dla nauczycieli dotyczące historii ziemiaństwa i metodyki nauczania o elitach społecznych.
- Konkurs dla uczniów
Jednym z najważniejszych elementów projektu był konkurs adresowany do młodzieży szkół podstawowych (klasy VI-VIII), młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej z całej Polski. Uczestnicy konkursu mieli za zadanie wykonać pracę w jednej z trzech form: pisemnej, fotograficznej lub multimedialnej. Oceniane będą kreatywność, zgodność faktów historycznych oraz samodzielna praca z materiałami historycznymi (źródła pisane, fotografie i relacje świadków).
***
Wyniki eliminacji lubelskich:
Zakończył się wojewódzki etap konkursu „Do broni! Postawy i losy ziemian w trakcie II wojny światowej".
Do etapu centralnego przeszły drużyny ze Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Bodaczowie oraz Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Stanisława Kostki Starowieyskiego w Łaszczowie.
Życzymy sukcesów w zmaganiach ogólnopolskich, które odbędą się w czerwcu w Warszawie.
***
- Inauguracja projektu w Krakowie
Uroczysta inauguracja projektu odbyła się w Centrum Edukacyjnym „Przystanek Historia” IPN w Krakowie, 5 października 2018 r., dokładnie w 79. rocznicę zakończenia bitwy pod Kockiem, ostatniej bitwy wojny obronnej 1939 r. Młodzież szkolną i gości przywitał wiceprezes Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego Oddział Kraków prof. Marian Wolski, zarazem uczestnik dyskusji. Oprócz niego w debacie wzięli udział: prof. Krzysztof Jasiewicz (Instytut Studiów Politycznych PAN), dr Agnieszka Łuczak (Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu), a poprowadził ją dr Marcin Chorązki z Oddziału IPN w Krakowie. Dyskusji przysłuchiwali się m.in. małopolska wicekurator oświaty Halina Cimer i dyrektor Oddziału IPN w Krakowie dr hab. Filip Musiał.
Zgłoszenia do konkursu przyjmujemy do 8 lutego 2019 r. pod adresem e-mailowym ogólnopolskiego koordynatora projektu dr. Marcina Chorązkiego: marcin.chorazki@ipn.gov.pl