Wydarzenie poprowadził dyrektor Oddziału IPN w Lublinie dr Robert Derewenda, natomiast odznaczenia w imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 31 działaczom opozycji demokratycznej z czasów PRL, w tym 5 osobom pośmiertnie - wręczył zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej prof. Krzysztof Szwagrzyk, który w swoim przemówieniu podkreślił:
„(…) odznaczeniami państwowymi uhonorowani zostali ludzie, którzy w trudnym w czasie komunistycznego zniewolenia tutaj na Lubelszczyźnie, tu w Lublinie, ale także w Chełmie, Kraśniku, Lubartowie, w Łukowie, w Puławach, Świdniku, Zamościu, również w odległym Szczecinie podjęli swoją walkę z systemem politycznym PRL-u (…) Wręczone dzisiaj państwu wysokie odznaczenia państwowe są materialnym symbolem uznania dla Państwa patriotycznych postaw, dla Państwa walki, ale są także świadectwem pamięci o doznanych przez laty krzywdach, pretensjach, o zatrzymaniach, inwigilacjach, o relegowaniu z uczelni, o wyrzucaniu z pracy, o tych wyrokach zapadłych przed kolegiami, przed sądami powszechnymi, także wojskowymi (…)”.
W imieniu odznaczonych przemówił Zdzisław Niedbała.
Udział w wydarzeniu wzięli przedstawiciele władz państwowych, samorządowych, wojska, służb mundurowych oraz stowarzyszeń represjonowanych. Uroczystość uświetnił występ muzyczny kwartetu saksofonowego pod kierownictwem Pana prof. Andrzeja Waszczuka ze Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. Tadeusza Szeligowskiego w Lublinie.
Cała ceremonia była wyjątkowym hołdem dla tych, którzy walczyli z systemem, ograniczającym wolność i prawa człowieka. Moment wręczenia odznaczeń był okazją do uhonorowania bohaterstwa i poświęcenia tych wyjątkowych osób.
Lista osób odznaczonych:
- Janusz Bałaban
- Alina Borucka
- Stanisław Borucki
- Hanna Cichosz-Pilska
- Alicja Cieszko
- Wacław Czakon
- Zbigniew Fronczak
- Witold Fryga
- Stanisław Gałan
- Witold Głos
- Witold Grabarczuk
- Grzegorz Gregorowicz
- Ryszard Gwiazdowski
- Julian Karaś
- Stanisław Kasiak
- Lech Klimkowski
- Roman Kowal
- Krystyna Łuczak
- Sławomir Łuczak
- Tadeusz Majchrzak
- Tadeusz Mysłowski
- Zdzisław Niedbała
- Grzegorz Ryczek
- Tadeusz Samolej
- Marek Walewander
- Paweł Znamierowski
Pośmiertnie zostali odznaczeni:
- Janusz Iwaszko
- Maria Kapturkiewicz-Szewczyk
- Józef Kępski
- Andrzej Paluchowski
- Henryk Prucnal
Biogramy ww. działaczy zostały opublikowane na stronie: odznaczeni-kwis.ipn.gov.pl
* * *
Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 roku. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 roku, przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadawany jest przez Prezydenta RP, na wniosek prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL. Pierwowzorem Krzyża Wolności i Solidarności jest Krzyż Niepodległości z II RP.