Nawigacja

Aktualności

Zbrodnia nieukarana – łagry sowieckie

Wystawa elementarna „Zbrodnia nieukarana – łagry sowieckie” została zaprojektowana przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi.

autor: dr Aleksandra Rybińska-Bielecka
koncepcja graficzna serii: Aleksandra Kaiper-Misztułowicz
projekt graficzny: ARSA
recenzja: dr hab. Filip Musiał, dr hab. Dariusz Rogut

Wykorzystane fotografie i dokumenty pochodzą ze zbiorów: Ośrodka Karta, Rosyjskiego Archiwum Państwowego, Archiwum Gułagu/Tomasz Kizny oraz domeny publicznej. 

Już w okresie wojny domowej w Rosji, bolszewicy umieszczali swoich przeciwników w obozach koncentracyjnych (z ros. koncłagry), aby chronić republikę rad przed jej „klasowymi wrogami”. Wiele z  nich było obozami śmierci, w których mordowano więźniów politycznych. W 1930 r. powołano Główny Zarząd Obozów (GUŁag),  który od 1934 r. podlegał NKWD – Ludowemu Komisariatowi Spraw Wewnętrznych. Liczne sowieckie zakłady penitencjarne znalazły się pod jednym zarządem. GUŁag stał się nie tylko narzędziem terroru, ale także istotnym elementem rozwoju gospodarczego. Więźniowie bowiem stanowili tanią siłę roboczą sowieckiej gospodarki. Łagry funkcjonowały także w czasie II wojny światowej, a jej koniec nie przyczynił się do ich zlikwidowania – wręcz przeciwnie – przyniósł apogeum potęgi sowieckiego imperium obozowego. Liczebność więźniów na przełomie lat 40. i 50. wzrosła do nienotowanej dotąd liczby 2,5 mln. Po śmierci Stalina w 1953 r. stabilność GUŁagu została zachwiana, a rozwiązano go 20 stycznia 1960 r. W rzeczywistości część z obozów funkcjonowała nadal. Przetrzymywano w nich m.in. dysydentów i obrońców praw człowieka. Dopiero Michaił Gorbaczow w 1986 r. podjął decyzję o ułaskawieniu więźniów politycznych w ZSRS. 

Wystawie towarzyszą materiały edukacyjne.

do góry