E-KsięgarniaS 68.2018.Zi 54-55
Lublin, dnia 17 sierpnia 2018 r.
W dniu 9 sierpnia 2018 r. prokurator Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN w Lublinie wydał postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa w sprawie publicznego i wbrew faktom zaprzeczania zbrodniom określonym w art. 55 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej przez Prezesa Towarzystwa Ukraińskiego w Lublinie, który podczas publicznego wystąpienia w dniu 8 lipca 2018 r. w Sahryniu stwierdził, że zdarzenia, do jakich doszło w dniach 9–10 marca 1944 roku w tej miejscowości to „zbrodnia przeciwko ludzkości popełniona (…) przez członków Narodu Polskiego, partyzantów Armii Krajowej będących żołnierzami Polskiego Państwa Podziemnego”.
Zawiadomienie w tej sprawie złożył w dniu 9 lipca 2018 r. Wojewoda Lubelski, który wskazał, iż przypisanie odpowiedzialności za wydarzenia z dnia 9 i 10 marca 1944 r. członkom Narodu Polskiego dąży do rozproszenia odpowiedzialności i odwrócenia uwagi, a w konsekwencji do zaprzeczenia zbrodniom ukraińskich nacjonalistów. Taka wypowiedź – zdaniem zawiadamiającego – oderwana od kontekstu historycznego oraz pomijająca wielotysięczne zbrodnie ukraińskich nacjonalistów na ludności polskiej mogła stanowić o wypełnieniu znamion z art. 55 ustawy o IPN.
Po przeprowadzeniu czynności sprawdzających, w szczególności po przeprowadzonej analizie odtworzonego przemówienia Prezesa Towarzystwa Ukraińskiego w Lublinie, stwierdzono, iż nie zawierało ono treści, które mogłyby wyczerpać ustawowe znamiona czynu z art. 55 ustawy o IPN.
W uzasadnieniu swojej decyzji prokurator zaznaczył jednakże, iż Prezes Towarzystwa Ukraińskiego w Lublinie w swoim przemówieniu skupił się wyłącznie na wydarzeniach w Sahryniu i ofiarach ukraińskich. Pominął zaś „niewygodne” fakty związane z rolą, jaką odgrywał Sahryń w zbrodniczej działalności UPA na tym terenie, stanowiąc bazę wypadową dla jej oddziałów, oraz przemilczał zbrodnie popełnione przez ukraińskich nacjonalistów na ludności polskiej. W tym kontekście prokurator podzielił stanowisko zawiadamiającego, że sposób przedstawienia przez Prezesa Towarzystwa Ukraińskiego w Lublinie wydarzeń w Sahryniu może prowadzić do zachwiania właściwych proporcji i w konsekwencji do relatywizowania oczywistej obecnie oceny popełnionej na Narodzie Polskim zbrodni ludobójstwa.
Jednocześnie prokurator Oddziałowej Komisji w Lublinie przekazał Prokuraturze Okręgowej w Zamościu, zgodnie z właściwością rzeczową, zawiadomienie Wojewody Lubelskiego w części dotyczącej ewentualnego popełnienia przez Prezesa Towarzystwa Ukraińskiego w Lublinie czynu z art. 133 kodeksu karnego, tj. znieważenia Narodu Polskiego.
Prokuratura Okręgowa w Zamościu w dniu 10 sierpnia 2018 r. wszczęła w tej sprawie śledztwo.
Naczelnik Oddziałowej Komisji
Ścigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu w Lublinie
prokurator Jacek Nowakowski