Nawigacja

Aktualności

IPN na XX Powszechnym Zjeździe Historyków Polskich – Lublin, 18–20 września 2019

Jubileuszowy XX Powszechny Zjazd Historyków Polskich w Lublinie odbył się pod Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w stulecie odzyskania niepodległości. Instytut Pamięci Narodowej po raz pierwszy wystąpił na zjeździe historyków jako partner instytucjonalny.

W odezwie organizatorzy zjazdu napisali, iż „Jubileuszowy XX Powszechny Zjazd Historyków Polskich zwołujemy do Lublina w 450 rocznicę Unii Polsko-Litewskiej, która dla narodów naszej części Europy oznaczała długą historyczną drogę, wiodącą – jak mówił Jan Paweł II – »od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej« i w 30-lecie wielkiej transformacji 1989 roku, zwanej »Jesienią Narodów«, która dla końca XX stulecia była nie mniej znacząca niż »Wiosna Ludów« dla wieku XIX. […]

Spotkaliśmy się w Lublinie w dniach 18-20 września 2019 roku, w równo 50 lat po X PZHP, który także miał miejsce w Lublinie, co daje asumpt do namysłu nad zmianami, jakie w tym czasie zaszły w samej polskiej historiografii i nad wyzwaniami, przed jakimi stoimy obecnie. Rzetelny bilans dokonań i porażek minionego półwiecza akademickiej historiografii w Polsce i jej aktualnego miejsca w nauce europejskiej i światowej, jest ciągle przed nami i pora wreszcie z tym zadaniem się uporać”.

W ramach zjazdu Instytut Pamięci Narodowej zorganizował dwa panele z udziałem wybitnych polskich i zagranicznych historyków. Pierwszy z nich dotyczył polskiej emigracji niepodległościowej z lat 1945-1990. Natomiast dwa dni później badacze dyskutowali o tym, jak przebiegały transformacje ustrojowe w Europie Środkowo-Wschodniej.

Podczas obrad historycy podejmowali również zagadnienia związane z kondycją i znaczeniem historii jako dziedziny wiedzy, z miejscem, jakie zajmuje polska historiografia akademicka w nauce europejskiej i światowej oraz rzeczywistości wirtualnej.

Przy okazji Zjazdu odbywały się Targi Książki i Prasy Historycznej w Centrum Spotkania Kultur w Lublinie (wstęp bezpłatny), na których można było nabyć wydawnictwa IPN.

Program XX Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich na stronie zjazdu http://xxpzhp.umcs.lublin.pl/

XX Powszechny Zjazd Historyków Polskich rozpoczął się 18 września. W otwarciu brali udział organizatorzy, a także przedstawiciele władz państwowych: wicepremier i minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin, minister edukacji narodowej Dariusz Piontkowski; władz samorządowych: marszałek województwa lubelskiego Jarosław Stawiarski, prezydenta Miasta Lublina Krzysztof Żuk. Jednym z otwierających był również prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek.

 

 

IPN jest jednym ze współorganizatorów XX Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie. Dr Szarek odniósł się na początku do samej obecności Instytutu w charakterze partnera instytucjonalnego.

Instytut Pamięci Narodowej jest w tym gronie najmłodszy. Działamy od 20 lat, ale myślę, że zdołaliśmy już wywrzeć piętno na badaniu naszych dziejów najnowszych. W ciągu 20 lat staliśmy się jedną z najważniejszych instytucji nie tylko w Polsce, ale i całym posowieckim obszarze: to badania naukowe, działalność edukacyjna, archiwa, również poszukiwania i upamiętnianie naszych bohaterów. Historia jest naszą pasją! – mówił szef IPN.

 

 

Prezes Instytutu Pamięci Narodowej nawiązał także do zakończonych poprzedniego dnia obrad XLI Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie.

Spotykamy się w Lublinie, w mieście, gdzie do dzisiaj czuć to niezwykłe spotkanie dziedzictwa I Rzeczypospolitej – między Wschodem a Zachodem. Chciałbym serdecznie powitać szczególnie naszych gości z zagranicy, ponieważ Lublin był miejscem spotkania instytucji zrzeszonych w Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie. To strażnicy naszej pamięci: od Australii po obie Ameryki. Od wielu dziesięcioleci byli strażnikami naszego dziedzictwa i wyrażali nasze aspiracje do wolnej, niepodległej Polski, gdy nie mogliśmy tego czynić w kraju – mówił o członkach MABPZ dr Jarosław Szarek.

 

 

O godz. 14.30 została otwarta wystawa IPN „Polonica emigracyjne. Ze zbiorów instytucji członkowskich Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie”.

 

 

 

Panele organizowane przez Instytut Pamięci Narodowej

18 września 2019

18 września odbył się pierwszy panel zorganizowany przez Instytut Pamięci Narodowej  Polska emigracja niepodległościowa 1945-1990. Bilans i perspektywy badawcze.

W sekcji Osobliwości polskiej myśli historycznej na emigracji po 1945 r. dyskusja przebiegała wokół m.in. tematyki podejmowanych badań i ich zakresu chronologicznego, postawy wobec przeszłości i powinności badaczy, piśmiennictwo pozakrajowe a polskie tradycje historiograficzne, interpretacje, podstawy źródłowe i metodologia. Sesję poprowadził Rafał Habielski (UW/IPN). Referat wiodący wygłosił Rafał Stobiecki (UŁ). Podczas sesji dyskutowali: Andrzej Friszke (ISP PAN), Marek Kornat (UH PAN, UKSW) i Tadeusz Wolsza (IH PAN).

Z kolei w sekcji O interdyscyplinarność badań nad polską emigracją niepodległościową po II wojnie światowej próbowano odpowiedzieć na pytania: Interdyscyplinarność badań nad emigracją niepodległościową – realność czy utopia? Jakie są pola nieodkryte, proponowana tematyka badań? Podjęto w dyskusji problem badań granicznych tj. polityka/literatura; socjologia/kultura polityczna; myśl polityczna/historia idei, a także źródeł i metodologii. Sesję poprowadził Rafał Habielski (UW/IPN). Referat wiodący wygłosił Jan Zieliński (UKSW). Podczas sesji dyskutowali Iwona Hofman (UMCS), Sławomir Łukasiewicz (IPN/KUL), Paweł Rodak (UW), Andrzej Szpociński (ISP PAN).

W ostatniej sekcji pt. Znaczenie zbiorów archiwów, bibliotek, muzeów poza krajem w badaniach nad polskim dziedzictwem historycznym po II wojnie światowej przedstawiono rolę i miejsce emigracyjnych archiwów, bibliotek czy muzeów  w badaniach nad polskim dziedzictwem historycznym po II wojnie światowej. Głos oddano przedstawicielom Stałej Konferencji Muzeów, Bibliotek i Archiwów Polskich na Zachodzie oraz Instytutu Literackiego Kultura w Maisons-Laffitte i Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, którzy na wybranych przykładach zaprezentowali znaczenie i wyjątkowość swoich zbiorów w polskim dziedzictwie kulturowym po II wojnie światowej. Sesję poprowadziła Małgorzata Ptasińska (IPN). Panelistami byli: Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii, Londyn, Jadwiga Kowalska: Geneza i rola polskich parafii na Wyspach Brytyjskich w świetle zbiorów Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii; Biblioteka Polska im. Ignacego Domeyki, Buenos Aires, Monika Wawrzyńczak: Polskie losy. Stefan J. Ryniewicz – emigrant w Argentynie; Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, Nowy Jork, Iwona Drąg-Korga Kolekcje Instytutu Piłsudskiego w Ameryce do badania historii Polski po 1945 roku; Instytut Literacki Kultura, Maisons-Laffitte, Anna Bernhardt: Historia na półkach Archiwum ILK w Maisons-Laffitte; Instytut i Muzeum Polski im. gen. Sikorskiego, Londyn, Jadwiga Kowalska: Prezydenci RP na Uchodźstwie z perspektywy spuścizn prywatnych w zbiorach Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego; Muzeum Polskiego w Ameryce, Chicago, Małgorzata Kot, Edyta Targońska (Archiwum Państwowe w Lublinie)  Akta Rady Polonii Amerykańskiej źródłem do badań nad wkładem Polonii amerykańskiej w zakresie pomocy Polsce i Polakom w latach 1939-1973; Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II, Rzym, Justyna Staroń: Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w świetle wybranych kolekcji związanych z historią współczesną.

 

{GALERIA:325861-325864-325867-325870-325873-325876}

 

Panel został zorganizowany w ramach Centralnego Projektu Badawczego Biura Badań Historycznych IPN „Polska emigracja niepodległościowa 1945-1990”.

 

20 września 2019

 Jesień narodów i transformacja w Europie Środkowo-Wschodniej  - taki tytuł nosił drugi panel zoorganizowany przez Instytut Pamięci Narodowej. Mając świadomość wielowątkowości i złożoności przełomowego roku 1989, skoncentrowano się na próbie odpowiedzi na zasadnicze pytanie o rzeczywisty charakter tych przemian: czy można mówić o decydującej roli mechanizmów wspólnych (strukturalnych) tworzących jeden model transformacji, czy też za dominującą należy uznać specyfikę i odmienność rewolucji 1989 r. w poszczególnych krajach. W sesji Czy zaczęło się od Polski? Solidarność a  upadek komunizmu przedyskutowano wpływ Solidarności na kryzys i upadek komunizmu oraz rolę wydarzeń w Polsce na przebieg Jesieni Narodów. Sesję poprowadził prof. Włodzimierz Suleja (Instytut Pamięci Narodowej). Referat wiodący wygłosił Waldemar Paruch (UMCS), który odczytał również list od Prezesa Rady Ministrów RP Mateusza Morawieckiego. Następnie przekazał go prof. Pomorskiemu, jednemu z orgnizatorów Zjazdu. Panelistami byli: Jan Draus, (Uniwersytet Rzeszowski), Miklós Mitrovits (Institute of History of Hungarian Academy of Sciences).

 

 

W sesji Ścieżki transformacji ustrojowej w Europie Środkowo-Wschodniej analizowano rozmaite ścieżki demokratyzacji w krajach regionu oraz zakres, tempo i przebieg zmiany ustrojowej. Sesję poprowadził: Mirosław Szumiło (UMCS/IPN). Został również przedstawiony referat wiodący Dragosa Petrescu(Uniwersytet w Bukareszcie). Panelistami byli: Iskra Baeva (Sofia University „St.Kliment Ohridski”), Gareth Dale (Brunel University, Londyn), Juraj Marušiak (Institute of Political Science, Slovak Academy of Sciences), Janos Tischler (Instytut im Balassiego w Warszawie).

 

 

Z kolei w sesji Dysydenci a dylematy transformacji ustrojowej w Europie Środkowo-Wschodniej przedmiotem dyskusji było intelektualne dziedzictwo opozycji politycznej w systemach komunistycznych oraz  jego użyteczność w identyfikacji i rozwiązywaniu problemów transformacji ustrojowej (takich jak: uwłaszczenie nomenklatury, reprywatyzacja i prywatyzacja, lustracja czy zagadnienia sprawiedliwości okresu przejściowego). Sesję poprowadził: Krzysztof Brzechczyn (UAM/IPN). Referat wiodący wygłosił: Aviezer Tucker (Harvard University, Davis Center for Eurasian Studies). Paneliści byli: Gareth Dale (Brunel University, Londyn), Patryk Pleskot (OBBH IPN Warszawa), Daniel Wicenty (OBBH IPN Gdańsk).

 

 

Podczas XX PZHP w Centrum Spotkania Kultur w Lublinie zaprezentowano wystawy:
  • „Polonica emigracyjne. Ze zbiorów instytucji członkowskich Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie” (Archiwum IPN we współpracy z instytucjami zrzeszonymi w Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie)
  •  „Przez Morze Czerwone. Polska Rzeczpospolita na Uchodźstwie 1945–1990” (Oddział IPN w Warszawie)

 

***

17 września 2017 w Lubelskim Centrum Konferencyjnym odbyła się konferencja prasowa dotycząca XX Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie.

W konferencji wzięli udział m.in. dr Dorota Koczwańska-Kalita, dyrektor Biura Prezesa i Komunikacji Społecznej IPN, Jarosław Stawiarski, marszałek województwa lubelskiego, dr Krzysztof Żuk, prezydent Miasta Lublina i prof. Jan Pomorski z Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, jeden z organizatorów wydarzenia.

Prof. Pomorski wyjaśnił zebranym dziennikarzom, jak będzie wyglądać program XX Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich. Podziękował Instytutowi Pamięci Narodowej za włączenie się w organizację wydarzenia, przygotowanie dwóch paneli dyskusyjnych (Polska emigracja niepodległościowa 1945-1990. Bilans i perspektywy badawcze oraz Jesień narodów transformacja w Europie Środkowo-Wschodniej) i pomoc w wydaniu interaktywnego atlasu historycznego Szlakami Polski Niepodległej

Dyrektor Biura Prezesa i Komunikacji Społecznej IPN dr Dorota Koczwańska-Kalita odniosła się do obecności Instytutu wśród partnerów wydarzenia. – Instytut Pamięci Narodowej po raz pierwszy występuje na Zjeździe jako partner instytucjonalny. Dzięki temu możemy pokazać ogromny dorobek Instytutu. IPN ma dostęp do wielu dokumentów, co pozwala nam stawiać nowe hipotezy i weryfikować wiele prawd. Dlatego ta nasza obecność wpisuje się w hasło tegorocznego Zjazdu „Wielka zmiana”.

Następnie przedstawicielka IPN omówiła tematy przygotowanych paneli:

– Te dwa panele to również efekt wielu lat badań pracowników Instytutu. Nasi pracownicy działają w tzw. centralnych projektach badawczych: jeden z nich to projekt dotyczący polskiej emigracji po 1945 r., a drugi dotyczy „Solidarności” i oporu społecznego. Badania nad tymi tematami zainicjowały przygotowane przez nas panele. Do udziału zaprosiliśmy wybitnych historyków z Polski i z zagranicy. Polska emigracja niepodległościowa 1945-1990 to niezwykle ważny temat. Na temat emigracji ciągle w świadomości społecznej nie ma dużej wiedzy. W czasie panelu historycy będą dyskutować o tym, jak wyglądała emigracja niepodległościowa, kim były jej najważniejsze postacie związane z rządem na uchodźstwie. Poruszone zostaną również kwestie polityczne i kulturalne. Szczególnie te ostatnie miały ogromne znaczenie, ponieważ stały się jedną z przyczyn przemian w 1989 r. Drugi panel będzie dotyczył „jesieni narodów” i transformacji w Europie Środkowo-Wschodniej. Zostanie zaprezentowane nie tylko spojrzenie z perspektywy Polski i „Solidarności”, lecz także punkt widzenia innych krajów regionu. Historycy będą starali się odpowiedzieć na pytanie, na ile te przemiany rozwijały się niezależnie i ile miały elementów wspólnych. Warto dodać, że wspólnym elementem dwóch paneli jest idea niepodległościowa, emanująca przez emigrację, będąca jej rzecznikiem i znajdująca ucieleśnienie w 1989 r.

Dr Koczwańska-Kalita opowiedziała również o dwóch wystawach IPN, które zostaną zaprezentowane podczas Zjazdu. Jedna z nich to „Polonica emigracyjne”, ukazująca zbiór instytucji zrzeszonych w Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie, oraz „Przez Morze Czerwone” – pokazująca Rzeczpospolitą na uchodźstwie po II wojnie światowej.

Dyrektor Biura Prezesa i Komunikacji Społecznej IPN dodała także, że Instytut podąża za nowymi technologiami i nowoczesnymi sposobami przekazywania historii, by przybliżyć polskie dzieje młodemu pokoleniu. Część z tego można zobaczyć w specjalnym folderze przygotowanym przez Instytutu Pamięci Narodowej na Zjazd: Historia tworzy naszą tożsamość. Działalność IPN w liczbach.

{GALERIA:324871-324874}

 

do góry